Dlaczego prąd w Polsce jest drogi?

Naszym podstawowym źródłem wytwarzania energii jest węgiel, a jego wydobycie w rodzimych kopalniach jest coraz droższe - przekłada się to na coraz wyższe ceny prądu. Nierzadko więc importujemy węgiel z zagranicy. Import węgla z Rosji nie jest już możliwy, ale wciąż będzie np. z Australii. 

Elektrownie, żeby wytworzyć energię, która popłynie do naszych domów, firm, sklepów, ulic, urzędów etc., muszą spalić węgiel, a spalając, emitują do atmosfery szkodliwe substancje. Aby przeciwdziałać wzrostowi emisji zanieczyszczeń, Unia Europejska stosuje politykę ograniczenia emisji substancji szkodliwych w trosce o nasze zdrowie i przyszłość naszej planety; jednym z kluczowych elementów są uprawnienia do emisji CO2.

Koszt tych uprawnień pomnożony przez ilość węgla, jaką spalają nasze elektrownie, znacznie podnosi koszt produkcji energii węglopochodnej.

Te dwa elementy - węgiel i jego rosnące ceny jako dominujące źródło energii oraz drożejące ceny uprawnień do emisji CO2 - są główną przyczyną wzrostu cen prądu. I jeśli nic w naszej polityce energetycznej się nie zmieni, to znaczy jeśli nie znajdziemy innych źródeł jej produkcji, możemy być pewni, że ceny prądu będą tylko rosnąć.

Racjonowanie energii przyczyną wysokich cen?

Od jakiegoś czasu nad Europą krąży widmo braku zapasów energii na sezon grzewczy. Jedną z głównych przyczyn jest strach przed totalnym odcięciem dostaw z Rosji. Konsekwencją tych obaw jest m.in. racjonowanie gazu i przyjęcie przez Unię Europejską rozporządzenia o dobrowolnym zmniejszeniu zapotrzebowania na ten surowiec o 15% przez wszystkie kraje członkowskie, co miało miało miejsce 5 sierpnia. Redukcja ma trwać w okresie od 1 sierpnia 2022 do 31 marca 2023 roku. Podwyżki cen prądu i gazu mają odgrywać rolę gatekeepera wzmożonego m.in. po pandemii popytu na gaz, a więc kontrolować zużycie i sprzyjać mniejszej konsumpcji. Oprócz racjonowania gazu mówi się także o możliwym blackoucie w nadchodzącym sezonie grzewczym. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym kolejnym artykule: Czym jest blackout i czy grozi on Polsce?

Ile płacimy za prąd w 2022 roku? 

Wzrost cen prądu w 2022 okazał się nieunikniony. Według Urzędu Regulacji Energetyki statystyczne gospodarstwo domowe płaci o 21 zł netto miesięcznie więcej na rachunku za energię elektryczną. Jedną z przyczyn problemów jest opłata mocowa, która stanowi osobny, dodatkowy koszt dla odbiorców i odbiorczyń energii. Opłaty za prąd są wyższe w całej Polsce. Dokładny wzrost zależy jednak od tego, gdzie dokładnie mieszkamy. W raporcie cen prądu można znaleźć stawki obowiązujące na różnych obszarach i sprawdzić cenę za 1 kWh energii. W 2022 roku cena za 1 kWh prądu waha się między 0,72 a 0,80 zł.

W związku z coraz wyższymi kosztami cen energii mamy możliwość ubiegania się o rekompensaty za prąd. W naszym kalkulatorze dodatku osłonowego możesz sprawdzić, jaka przysługuje Ci wysokość dopłaty do rachunków. W 2022 i 2023 r. możemy również liczyć na wiele dopłat do ogrzewania, są to m.in dopłaty do ciepła w mieszkaniu czy dodatek węglowy.

Umowa z gwarancją stałej ceny prądu, czyli ochrona przed podwyżkami

Jeszcze do niedawna prawie każdy dystrybutor lub sprzedawca energii miał w ofercie umowę z gwarancją stałej ceny prądu. W obliczu podwyżek wielu sprzedawców wycofało się z tego typu umów. Gwarancja, o czym warto pamiętać, dotyczy tylko niezmienności cen energii czynnej. Opłaty dystrybucyjne nie są objęte gwarancją niezmienności ceny (podobnie jak wysokość podatku VAT i akcyzy).

Najczęściej gwarancje cenowe są oferowane w umowach długookresowych, tzn. od 2 do 4 lat. Dla części klientów to bardzo długi okres, szczególnie że kontrakty terminowe (czyli umowy na czas określony z dostawcami i sprzedawcami) zawsze obwarowane są karą za wcześniejsze zerwanie umowy. Z drugiej strony, jeśli wiemy że raczej nie sprzedamy mieszkania/domu w ciągu kilku najbliższych lat, warto rozważyć skorzystanie z takiej opcji i ochronić budżet domowy przed skutkami podwyżek cen energii. Nierzadko jednak zobowiązanie się na kilka lat to dla wielu przedsięwzięcie zbyt ryzykowne z uwagi na niestabilny rynek cen energii.

Umowa z gwarancją stałej ceny prądu, na co zwrócić uwagę?

W umowie z gwarancją ceny mogą zdarzyć się limity zużycia prądu – oznacza to, że sprzedawca ustala maksymalny poziom zużycia prądu z gwarantowaną ceną. Opłacalność takich ofert zależy od zużycia prądu w gospodarstwie domowym, należy więc z pewnością dokładnie prześledzić zużycie prądu na przestrzeni ostatnich lat i sprawdzić, czy zmieścimy się w danym limicie.

W ofertach z gwarancją ceny zapłacimy dodatkową miesięczną opłatę, tj. opłatę handlową. Zdarza się, że taka opłata sięga od 10-30 zł. Opłacalność tej oferty nie jest oczywiście z góry skazana na niepowodzenie, ponieważ cena na kWh energii czynnej może być nadal bardzo korzystna.

Podwyżki a gwarancja stałej ceny

W obliczu ciągłych podwyżek i niestabilnej sytuacji na rynku energetycznym większość sprzedawców wycofała się z umów z gwarancją stałej ceny. Na taki krok zdecydowały się wszystkie OSD. Dużo osób przestało postrzegać umowy z gwarancją stałej ceny jako coś atrakcyjnego. Ceny są aktualnie tak wysokie, że odbiorcy i odbiorczynie liczą na ich obniżenie. Umowa z gwarancją stałej ceny zaczęła być postrzegana raczej jako ryzyko zobowiązania na długi czas.

Co się bardziej opłacało? Umowa na czas nieokreślony czy umowa z gwarancją ceny?

Wiemy już, że większość sprzedawców i klientów indywidualnych wycofała się z umów z gwarancją stałej ceny. Warto pamiętać o tym, że w ofertach dla firm wciąż dostępne są umowy z gwarancją stałej ceny prądu przez cały czas trwania umowy. Nie jest również powiedziane, że umowy z gwarancją ceny dla klientów indywidualnych nie staną się w przyszłości znów popularne. Z tego powodu dobrze jest znać różnice pomiędzy umową na czas nieokreślony a umową z gwarancją ceny.

Dostępne oferty można sprawdzić za darmo dzięki porównywarce Rachuneo. 

Mechanizm indeksacji stawki - reakcja na podwyżki

Sprzedawcy energii elektrycznej często zabezpieczają umowy z klientami, aby w razie drastycznych podwyżek cen na rynku nie dopłacać konsumentom. Jednym z takich zabezpieczeń jest mechanizm indeksowania stawki. W jego ramach cena zależeć będzie od cen na rynku hurtowym. Mechanizm indeksacji stawki stosuje m.in. Orange.

Orange to mniejszy operator, który w umowie na 4 lata gwarantuje, że do końca 2022 roku cena będzie najniższa wśród OSD. W praktyce oznacza to, że cena będzie taka, jak u jednego z największych operatorów systemu dystrybucyjnego, tyle że ta, która aktualnie oferowana jest jako najniższa. Aby ochronić się przed rosnącymi cenami prądu, Orange stosuje także umowy z bezpiecznym mechanizmem indeksowania stawki. Oznacza to, że w kolejnych latach umowy cena za 1 kWh prądu wzrośnie lub zmaleje wyłącznie o taki procent, o jaki wzrasta lub maleje cena energii na rynku w całym poprzednim roku kalendarzowym. Spora ilość sprzedawców nie stosuje tego mechanizmu - stawka zmienia się cały czas w zależności od decyzji URE. Nie mogąc już zaproponować swoim klientom umów z gwarancją stałej ceny, bronią się za to dodatkami, proponując np. pomoc fachowców czy ubezpieczenie medyczne.

Czytaj o Zielonej Energii z gwarancją ceny od Orange Energia.

Jak obniżyć rachunek za prąd? 

Istnieje wiele sposobów na to, jak oszczędzać prąd. Ogromną część pobieranego w domu prądu zużywają sprzęty domowe. Korzystanie z urządzeń takich, jak: płyta indukcyjna, lodówka czy piekarnik sporo nas kosztuje - jednak dzięki świadomej zmianie nawyków możemy zmniejszyć koszty.

Inwestycyjnym krokiem ku większym oszczędnościom jest wymiana nieefektywnych źródeł ciepła na pompę ciepła. Ten ekologiczny system grzewczy, alternatywny wobec tradycyjnych form ogrzewania - gazowych czy węglowych, pozwoli nam realnie zmniejszyć rachunki za ogrzewanie. Przykładowo koszty ogrzewania, dla czteroosobowej rodziny mieszkającej w domu o powierzchni 140 m2 i zużyciu 1500 kWh, w ciągu roku wynoszą 4323,91 zł przy ogrzewaniu gazowym, a 2655 zł przy gruntowej pompie ciepła. Konkretne wyliczenia znajdziesz w naszym kolejnym artykule - kalkulator pomp ciepła. Nie zapominaj, że możesz starać się o dofinansowanie do pompy ciepła w ramach takich programów, jak: Czyste Powietrze czy Ciepłe Mieszkanie.