Kto to jest prosument?

Kto to prosument? 

Słowo „prosument” to połączenie dwóch innych wyrazów: „konsument” i „producent”. Jest to więc osoba, która jednocześnie coś konsumuje i produkuje. Często używa się tego określenia w odniesieniu do fotowoltaiki, nazywając tak osoby, które posiadają własne instalacje fotowoltaiczne. 

Prosument – jak to działa przy fotowoltaice? 

Pojęcie prosumenta jest w fotowoltaice powszechne i można je zdefiniować następująco:

„Prosument to odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji, w celu jej zużycia na potrzeby własne”.

„Prosument” co to właściwie znaczy? Jest on osobą, firmą lub rolnikiem, która zamontowała panele słoneczne, a wyprodukowaną nadwyżkę prądu przekazuje do sieci energetycznej, w celu jej późniejszego odebrania. Prosument korzystający z rozliczenia net-billingowego odsprzedaje natomiast niewykorzystaną energię po stawkach rynkowych, a zarobione w tej sposób środki może wykorzystać na zakup prąd w późniejszym czasie.

Prosument indywidualny

Prosumentem indywidualnym może zostać zarówno osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca, ale pod dwoma warunkami. Moc instalacji fotowoltaicznej nie może przekraczać 50 kWp, a produkcja energii elektrycznej z OZE nie może być przeważającą dziedziną działalności gospodarczej. Biorąc pod uwagę, że większość użytkowników fotowoltaiki ma instalacje o mocy do 10 kWp, które wykorzystywane są głównie na użytek własny, grono prosumentów indywidualnych jest w Polsce bardzo duże.

Prosument zbiorowy

Mianem prosumenta zbiorowego określane są podmioty, które produkują i używaną energię z OZE w budynkach wielolokalowych. Prosumentem zbiorowym może więc zostać m.in. spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa. W takim modelu wyprodukowana energia jest wykorzystywana na potrzeby wspólne budynku (np. do zasilania oświetlenia), a także przekazywana mieszkańcom wspólnoty, którzy zawarli umowę prosumencką.

Co ważne, prosumentem w modelu zbiorowym jest także każdy lokator objęty umową prosumencką, zatem każdemu z osobna przysługuje limit 50 kW. Dziesięciu mieszkańców budynku wielorodzinnego mogłoby więc teoretycznie wybudować instalację o łącznej mocy 500 kW. 

Prosument wirtualny

Najnowszym typem prosumenta jest prosument wirtualny. Definicja ta powstała 29 października 2021, po nowelizacji ustawy OZE. Wirtualny prosument energii odnawialnej to odbiorca końcowy, który wytwarza energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii na potrzeby własne w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tegoż odbiorcy.

Pojęcie prosumenta wirtualnego może więc wydawać się skomplikowane, ale takie nie jest. To po prostu ktoś, kto wytwarza energię elektryczną w innym miejscu, niż to, z którego ją pobiera. Taka instalacja fotowoltaiczna nie jest więc połączona z danym gospodarstwem domowym, a cała wyprodukowana energia oddawana jest do sieci. Prosumentowi wirtualnemu również przysługuje limit mocy do 50 kW, przy czym wytwórstwo energii nie może stanowić przeważającego przedmiotu działalności gospodarczej.

Żadnego z prosumentów nie należy mylić z wytwórcą energii odnawialnej. Mimo że każdy z prosumentów wytwarza energię elektryczną, to w założeniu robi to tylko na potrzeby własne.

Prosument – jaka jest taryfa?

Panele fotowoltaiczne produkują energię w ciągu dnia i gdy jej całość nie jest zużywana, przekazuje się ją do sieci energetycznej. W godzinach nocnych, kiedy panele nie pracują, prosument pobiera część wytworzonej wcześniej nadwyżki. 

Ile za 1 kWh wyprodukowanej energii prosument może jej odebrać? Osoby, które zainstalowały fotowoltaikę przed 1 kwietnia 2022 r. mogą nadal korzystać z zasad net-meteringu, czyli systemu opustów. W modelu tym za każdą przekazaną do sieci kilowatogodzinę prądu właściciel instalacji fotowoltaicznej może za darmo odebrać:

• 0,8 kWh przy instalacji o mocy do 10 kW
• 0,7 kWh przy instalacji o mocy powyżej 10 kW

Jeżeli nadwyżka nie pokryje zapotrzebowania, za każdą kWh trzeba będzie zapłacić około 1,11 - 1,21 zł, ponieważ tyle wynosi aktualna cena prądu.

Zupełnie inaczej wygląda rozliczenie w nowym modelu net-billing. Obowiązują one prosumentów, którzy założyli instalację fotowoltaiczną już po 1 kwietnia 2022 r. 

Prosumenci net-billingowi również eksportują energię do sieci elektroenergetycznej, ale odsprzedają ją po aktualnych średnich stawkach giełdowych. Do 30 czerwca 2024 były to średnie stawki miesięczne, a od 1 lipca obowiązują stawki godzinowe. Wartość odsprzedawanej energii pomniejszana jest o koszt energii czynnej. 

W nowym modelu rozliczana jest więc wartość energii w złotówkach, a nie ilość energii w kilowatogodzinach.

Jest to bardzo ważny element planowania montażu paneli i trzeba wziąć go pod uwagę przy obliczaniu mocy instalacji fotowoltaicznej. Osoby, którym zależy na większej niezależności, mogą zastanowić się nad zainwestowaniem w magazyny mocy do fotowoltaiki.

Ile zarabia prosument? 

Panele fotowoltaiczne są swego rodzaju inwestycją, która zwraca się po latach – wtedy widoczna jest jej opłacalność. Właściciel takiej minielektrowni oszczędza na tym, że nie płaci za zużywaną energię, a pokrywa jedynie opłatę handlową, która wynosi kilkanaście złotych miesięcznie. Unika także podwyżek cen prądu. Więcej informacji na temat opłacalności fotowoltaiki znajduje się w kolejnym artykule: Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna? 

Chcesz zostać prosumentem?

Chętni na zapoznanie się z ofertą na fotowoltaikę mogą sprawdzić porównywarkę firm fotowoltaicznych. Nie zabraknie również oferty dla inwestorów, o której można dowiedzieć się więcej poprzez kontakt z nami.