Zmiany w cenach uprawnień na przestrzeni lat
Pod koniec kwietnia 2021 roku mogliśmy odczuć bardzo gwałtowny wzrost cen uprawnień do emisji CO2. W związku z czym wzrosły również ceny ciepła.
W marcu 2021 roku cena emisji CO2 zbliżała się do 43 euro za tonę. Dla porównania - jeszcze rok wcześniej stawki oscylowały w granicach 22 euro, czyli aż o połowę mniej. W roku 2017 cena wynosiła ok. 5 euro za tonę. W lutym 2022 roku sięgały już blisko 100 euro za tonę. Ta różnica pokazuje bardzo dynamiczną sytuację na rynku.
Wojna w Ukrainie przyniosła nieoczekiwane zawirowania w cenach emisji CO2. Możliwe ograniczenie importu surowców z Rosji może przyczynić się do głębokich zachwiań na rynku energii.
Jaki wpływ na ceny emisji CO2 ma wojna w Ukrainie?
W dniu agresji Rosji na Ukrainę ceny emisji gwałtownie spadły, osiągając poziom ok. 57 euro w dniu 7 marca 2022 roku. Jeszcze dzień przed atakiem cena wynosiła aż 95,54 euro. Tak dużych spadków nie notowano nigdy wcześniej. Kilka dni później ceny ponownie wzrosły.
Coraz więcej osób sugeruje konieczność zmian w całym systemie EU ETS (Europejski System Handlu Emisjami). Konieczność bycia niezależnym od dostaw surowców z Rosji może nie pozostawiać wyboru i Europa będzie musiała pozostać przy węglu trochę dłużej, przy czym inwestowanie w odnawialne źródła energii nadal będzie priorytetem.
Czy zbliża się reforma systemu handlu emisjami (EU ETS)?
Już od dobrych kilku miesięcy polski rząd stara się o reformę ETS z uwagi na gwałtowny wzrost notowań CO2. Anna Moskwa, Ministra Klimatu i Środowiska, informuje: “Krytykujemy spekulacje, dostęp instytucji finansowych, niewielką transparentność tego funduszu i to, że każda instytucja europejska jest bezradna, bo jak spojrzymy na mechanizm kontroli, to nigdy nie da się uchwycić takiej podwyżki ETS, by KE lub inna instytucja europejska mogła zainterweniować”.
Wojna w Ukrainie i jej wpływ na kryzys dotyczący cen energii zaostrzyła potrzebę wprowadzenia reformy do systemu handlu emisjami. O wprowadzenie zmian w ETS apeluje coraz więcej krajów stojących w obliczu transformacji energetycznej. PGE postuluje wprowadzenie działań stabilizacyjnych. Ich celem jest zwiększenie stabilności rynkowej w obliczu ciągłych wahań cen. Ma to się odbyć poprzez:
- wykluczenie instytucji finansowych z systemu handlu emisjami;
- wprowadzenie dolnego i górnego pułapu dla ceny uprawnień.
Anna Moskwa zapewnia o priorytecie, jakim jest transformacja energetyczna. Niemniej dla Marcina Kowalczyka, kierownika zespołu klimatycznego w Fundacji WWF Polska, kwestią dyskusyjną pozostaje, czy postulaty PGE idą rzeczywiście w parze z celami klimatycznymi.
Na nadzwyczajnym posiedzeniu ministrów Unii Europejskiej ds. energii, które miało miejsce 9 września 2022 roku w Brukseli, Anna Moskwa apelowała o zmiany w systemie ETS, podkreślając, że: “Uważamy za konieczne wprowadzenie odpowiednich i skutecznych rozwiązań zmniejszających koszty wynikające z obecności w systemie ETS. Konsekwentnie postulujemy zawieszenie ETS. Konieczna jest także szybka reakcja mająca na celu zaradzenie kryzysowi. Dlatego proponujemy już teraz alternatywnie do zawieszenia wprowadzenie stałej ceny uprawnień ETS w wysokości 32 EUR na okres dwóch lat z możliwością przedłużenia. Proponujemy także zwiększenie przydziału bezpłatnych uprawnień dla niektórych sektorów, takich jak wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej lub kluczowe sektory przemysłowe, o charakterze strategicznym”.
Czy Polska może liczyć na zmianę funkcjonowania systemu handlu emisjami? Komisja Europejska zdecydowanie sprzeciwia się proponowanym rozwiązaniom, które stoją w sprzeczności z założeniami Europejskiej Zielonego Ładu. Obniżenie ceny uprawnień ETS i zwiększenie puli pozwoleń prowadzi do emitowania coraz większej ilości gazów cieplarnianych do atmosfery. Wysokie ceny emisji dwutlenku węgla miały bowiem blokować rozwój gospodarki węglowej.
Nie wolno przy tym zapominać, że im dłużej pozostaniemy przy węglu, tym skutki zmian klimatycznych będą bardziej niszczycielskie. Również zdrowie ludzi i zwierząt będzie się pogarszać m.in. przez zanieczyszczenie powietrza oraz niebezpieczne zjawiska pogodowe. Zielona energia z odnawialnych źródeł daje możliwość poprawy jakości życia, np. dzięki niższej cenie. Dodatkowo OZE nie emituje gazów cieplarnianych. Zdaje się, że zbliżający się rok 2023 to czas wielkiego konfliktu: ekonomii i klimatu, interesów społecznych i środowiskowych.
Skąd taki wzrost cen prądu?
EU ETS, czyli Unijny system handlu uprawnieniami do emisji, który powstał już w roku 2005, ma za zadanie zmotywować do redukcji emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, czyli do tzw. transformacji. Gwałtowne wzrosty, notowane jeszcze przed atakiem Rosji na Ukrainę, są skutkiem m.in podatku od dwutlenku węgla, który jest nakładany przez EU ETS za produkcję energii ze źródeł wysokoemisyjnych takich, jak węgiel brunatny.
Czy wiesz, że...
Dzięki inwestowaniu w odnawialne źródła energii elektrycznej takie, jak wiatr czy fotowoltaika, można stać się niezależnym energetycznie. W tej sytuacji wzrosty cen za emisję CO2 będą w mniejszym stopniu wpływały na nasz budżet.
Co oznacza taki wzrost cen?
Ceny, które wzrosły, są z pewnością kryzysowe dla polskiej gospodarki, ponieważ bazuje ona głównie na węglu, a spalanie węgla sprzyja z kolei dużej emisji CO2. Tak dynamiczne zmiany na przestrzeni ostatnich lat mają swoje odzwierciedlenie w rachunkach klientek i klientów indywidualnych oraz w rachunkach przedsiębiorczyń i przedsiębiorców. Jest to skutek wyższych kosztów produkcji energii elektrycznej w Polsce. Dopóki polska gospodarka nie przejdzie transformacji, prawa do emisji CO2 będą bardzo dużym problemem.
Jak uchronić się przed podwyżkami?
Rozwój odnawialnych źródeł energii wpływa bardzo korzystnie zarówno na prosumentów i prosumentki, jak i na cały kraj. Korzystanie z OZE sprzyja redukcji emisji dwutlenku węgla. Inwestycja w fotowoltaikę jest ważnym krokiem w transformacji gospodarki. W tym celu warto rozważyć dofinansowania do OZE np. z programu Czyste Powietrze oraz najnowszego Ciepłe Mieszkanie. Korzyści może przynieść również zmiana sprzedawcy prądu. Jeżeli jesteś przedsiębiorcą lub przedsiębiorczynią, sprawdź w porównywarce cen prądu dla firm, czy możesz zapłacić mniej za energię elektryczną. Dostawcy prądu mają bardzo dużo ofert, a same ceny zależą od wielu czynników. W kalkulatorze cen prądu sprawdzisz, które oferty mogą być dla Ciebie korzystne. Podejmując szybkie działania, uchronisz się przed podwyżkami cen. Warto jednak pamiętać, że cena uprawnień do emisji CO2 to zaledwie kilka procent kosztów naszego rachunku za prąd.
Rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce
Odnawialne źródła energii są bardzo istotne w kontekście redukcji emisji CO2. Warto nadmienić, iż z roku na rok wzrasta produkcja energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznych. Oznacza to, że produkuje się mniej prądu z węgla, co bardzo sprzyja zdrowiu i środowisku. Przejście na odnawialne źródła energii jest również dobrym krokiem, aby państwa mogły uniezależnić się od importu paliw. Warto wspomnieć, iż niektórzy sprzedawcy energii elektrycznej oferują gwarancję pochodzenia energii ze źródeł odnawialnych. Klienci i klientki decydujący się na krok w stronę ekologii, otrzymają certyfikat pochodzenia tzw. zielonej energii z OZE.
